رونماییاز نخستین سامانه فضایی جمهوری اسلامی روز دوشنبه  15 بهمن توسطرییس‌جمهوری كشورمان با پرتاب "موشك كاوشگر یك" انجام شد كه در ارتفاعپایین، وظیفه شناسایی محیط پروازی ماهواره‌ها را قبل از پرتاب برعهدهدارد.

انتشار خبر پرتاب "موشك كاوشگر یك" و پرده برداری ازماهواره امید موجب شگفتی در جهان شده كه دانش ایرانی توانسته مرزهای دستنیافتنی و انحصاری قدرت‌های بزرگ را درنوردد.

رویای فضا

سفربه فضا از مهمترین آرزوهای بشر بوده است. از اواسط قرن بیستم تاكنونپیشرفت‌های بزرگی در این عرصه انجام شده كه مدیون تلاش، تفكر و استمرار درراه این هدف دیرینه است.

با این حال این اقدام بزرگ در چند كشورخاص انجام می‌شود و ابعاد و زوایای این كار برای دیگران به صورت راز مبهمو بسیار پیچیده باقی مانده است.

حجم فعالیت‌های انجام شده درزمینه ماهواره و مسایل مربوط به آن در اقصی نقاط جهان مدام در حال گسترشاست، و در این میان انتخاب "محل استقرار" پایگاه پرتاب فضایی مساله‌ایبسیار مهم است و باید بررسی‌های بسیاری برای انتخاب بهینه این جایگاهانجام شود.

همچنین تعیین جهت برای ماهواره‌ها بسیار مهم و حساساست، زیرا ماهواره‌هادر فضاثابت نمی‌مانند و در اثر وجود گرادیان‌هاینامتقارن جاذبه‌ای میدان مغناطیسی زمین، تابش‌های خورشیدی و سایر عوامل،جهت آنها در فضا تغییر می‌كند. بنابراین باید به صورت لحظه‌ای جهتماهواره‌ها نسبت به یك نقطه مرجع، مشخص شود.

سامانه فضایی چیست؟

سامانه از سه قسمت تشکیل شده است: "موشك پرتاب ماهواره"، "ماهواره" و "پایگاه پرتاب"

نخستینراكتهای حامل ماهواره، نمونه‌های توسعه یافته موشك وی V2 آلمان بودند كهفاتحان جنگ جهانی دوم در دو سوی كره زمین با بهره‌گیری از دانش فنیمتخصصان آلمانی و صرف بودجه‌های هنگفت در اوایل دهه  60 میلادی آنها را بهدنیا معرفی كردند.

در حقیقت مأموریت یك سیستم حامل ماهواره قراردادن محموله خود در محل مناسب و در زمان مشخص شده است و می‌توان گفت یكسیستم پرتاب ماهواره، موشكی است با دو یا چند مرحله كه هر مرحله شاملموتور راكت (با ساخت شیمیایی) و سازه(بدنه) و مكانیزم جدایش است.

آنچهرا كه در این بخش به عنوان دستاورد كشور در پرتاب كاوشگر می‌توان برشمرد،دستیابی به فناوری بومی ساخت و پرتاب راكتهای كاوش و جمع‌آوری و تحلیلاطلاعات بدست آمده از پرواز آنها است.

ماهواره

درمراسم پرتاب موفق راكت كاوشگر یك، از ماهواره تحقیقاتی "امید" نیزپرده‌برداری شد، این ماهواره كوچك تحقیقاتی جهت استفاده در مدار پایینزمینی طراحی شده است.

"امید" یك ماهواره تحقیقاتی پیشرفته است كه در آینده نزدیك توسط ماهواره‌بر و از پایگاه فضایی ایران به مدار پرتاب خواهد شد.

تصاویرارسالی ماهواره جهت پیش‌بینی بلایای طبیعی و مدیریت پیامدهای آن جهت كاهشخسارات، اكتشافات معدنی، بررسی تغییرات آب و هوایی و اقلیمی، پایش جنگلها،مراتع، اقیانوسها و كاربردهای متنوع دیگر به كار می‌روند.

استفادهاز ماهواره در ارتباطات، انتقال داده و تصویر مدتهاست كیفیت زندگی بشر راارتقا داده است، پخش زنده تلویزیونی و ارتباطات تلفنی از اقصی نقاط جهانمدیون توسعه فناوری فضایی است.

همچنین ناوبری و تعیین مسیر حركتهواپیماها، كشتی‌ها و هر نوع وسیله دیگر امروزه به كمك ماهواره‌ها تسهیلشده است، كشور ما نیز در این عرصه برنامه‌های مشخصی دارد.

درحقیقت پایگاه پرتاب ماهواره مجموعه‌ای از تأسیسات و تجهیزات بسیار مدرنبرای آماده‌سازی نهایی ماهواره، كنترل مسیر حركت موشك پرتاب‌كنندهماهواره، نگهداری سیستم پرتاب و سكوهای پرتاب است.

 

كوری بدون ماهواره

در عصر كنونی كشورهایی كه فاقد فناوری ماهواره هستند، عملا از بسیاری پیشرفت‌ها بی‌بهره‌اند.

عضوكمیته مخابرات مجلس شورای اسلامی می‌گوید: مدت مدیدی است كه وارد عرصهعلوم فضایی و صنعت هوافضا شده‌ایم كه می‌توان به اقدامات اخیر پرتاب موشككاوشگر و تولید داخلی دو ماهواره مصباح و زهره اشاره كرد.

"احمدبزرگیان" افزود: اكنون می‌توان گفت كارهای جدی در بخش تحقیقاتی مخابراتیكشور با كمك سازمان‌های تحقیقاتی و پژوهشی فضایی انجام شده است.

بهگفته وی، اقدام اخیر "پرتاب موشك كاوشگر" یكی از بلندترین گام‌هایی است كهدر جهت استفاده از فضا برای ارایه خدمات ماهواره‌ای نظیر مخابرات،هواشناسی و شناخت موقعیت‌های جغرافیایی، برداشته شده است.

ویادامه داد: ما می‌توانیم از این سامانه فضایی كه برای پرتاب موشك از آناستفاده می‌شود، علاوه بر منفعت اقتصادی برای كشور به سایر كشورها نیزخدمات ارایه كنیم.

این‌مقام اظهار داشت: دست یافتن به فناوریفضایی، مانند فناوری هسته‌ای و نانوتكنولوژی علاوه بر این كه جنبه اقتصادیدارد، بلكه جایگاه علمی ایران را در سطح جهان ارتقا داده است.

ویبا اشاره به اینكه پرتاب ماهواره به وسیله خودمان دارای اهمیت بسیاری است،توضیح داد: برخی كشورها سكوی پرتاب دارند، اما خود قادر به پرتاب موشكنیستند.

دانشمندان ایرانی توان خود را در رشته‌های مختلف علمی یكیپس از دیگری به نمایش می‌گذارند و تازه‌ترین دستاورد، یعنی وارد شدن ایرانبه جرگه كشورهایی كه می‌توانند فضا را درنوردند، جایگاه علمی كشور را به"فضا" می‌برد.

منبع: